Stichting De Groene Rekenkamer heeft een quick scan het licht doen zien waarin de plannen van de regio Noord Oost Brabant inzake klimaat en duurzaamheid binnen het Akkoord van Parijs in 2015 zijn beoordeeld. We lezen hierin ter inleiding:
Sinds het aantreden van het huidige kabinet in 2017 is er een snelle dynamiek ontstaan in de politiek rond de energievoorziening, waarbij argumenten rond ’klimaat’ en ’duurzaamheid’ als leidende principes worden beschouwd.
Als politieke doelstelling is daaruit naar voren gekomen dat energie uit wind en zon op grote schaal dienen te worden toegepast. Naast het landelijk gebruik van het nationale zeeoppervlak wordt gewerkt aan een taakstelling op land, georganiseerd in 30 regio’s. Na de totstandkoming van een regeerakkoord, een ’klimaatakkoord’ en een zogeheten klimaatwet in 2019, krijgt de weg naar implementatie van deze plannen voor het eerst een zeer concreet en zichtbaar karakter: de gevolgen zijn uitermate ingrijpend voor eigendom, gezondheid, landschapsbeleving, vrijheid en welvaart. Dit komt direct voort uit de twee hoofdeigenschappen van de twee gekozen energiebronnen, de weersafhankelijkheid en het enorme ruimtebeslag of horizonbeslag. De leden van de Provinciale Staten zien zich nu geconfronteerd met deze plannen. Het is niet eenvoudig om als niet-deskundige een oordeel te vormen over de vele technisch gerelateerde kwesties die aan de orde zijn bij energievoorziening en veronderstelde energietransitie.
Strategisch doel
RES behelst als onderdeel van het Akkoord van Parijs (2015) een strategie (de S) die ten doel heeft een catastrofale opwarming te stoppen. Het is op dit punt een goed moment om te kijken naar het effect van deze strategie als groter geheel. Voorwaarde is namelijk dat alle overige internationale afspraken van het Akkoord van Parijs 2015 worden nagekomen. Indien dit laatste het geval is, zal deze inspanning t/m 2030 in het jaar 2100 leiden tot 0,05 graad C minder opwarming en 70 jaar doorgaand in 2100 tot 0,17 graad C minder opwarming.
De bijdrage van Nederland voor 2030 is slechts 0,0003 graad C (Marcel Crok). Hierover zei Crok:
Vorig jaar stelde ik in de Volkskrant dat de doelstelling van Rutte III, 49% CO2-reductie in 2030, zou leiden tot 0,0003 graden Celsius minder wereldwijde opwarming in 2100. Dat kon toch niet waar zijn, dachten journalisten van zowel de Volkskrant als NRC. Twee fact checks later blijkt het getal te kloppen of zelfs nog kleiner te zijn. De Volkskrant eindigde de fact check met de volgende opmerkelijke zinnen (nadruk door mij): “Het klopt dat het Nederlandse klimaatbeleid maar enkele tienduizendsten tot duizendsten van een graad aan opwarming schelen. Maar over het nut van klimaatbeleid zegt dat eigenlijk weinig.”
Deze laatste, en eigenaardige, zin vestigt de aandacht nu juist des te sterker op het nut van het klimaatbeleid. Anders gesteld: hoe doelmatig is de strategie van regionaal energiebeleid? Terzijde, maar niet onbelangrijk, het gaat hier overigens om elektriciteitsopwekking die 15% bedraagt van de totale hoeveelheid energie die in Nederland omgaat.
Adaptatie vs. mitigatie
De cijfers over het beteugelen van die catastrofale opwarming pleiten eerder voor adaptatie, aanpassing, dan voor de mitigatie, vermindering of tegengaan, zoals beoogd door het Akkoord van Parijs (2015) en dus ook RES. Dit betoogt Lomborg onderbouwd in zijn jongste boek False Alarm. uitkomst:
Lomborg vergelijkt 2 paden: fossiel met opwarming van 8,75 graad F (4,4 graad C) en gematigd groen met opwarming van 5,83 graad F (2,8 graden C)
Het ‘fossiele’ pad leidt tot een welvaartstijging van $ 20.000 nu naar $ 182.000 per capita in 2100, de klimaatschade is verrassend laag: 5,7%. Rest $ 171.600 per capita welvaart.
Het duurzaamheidspad levert een aanzienlijk lagere $ 106.000 per capita welvaart op een 2,5% klimaatschade minder = $ 103.350.
Wij constateren tot nu toe 2 dingen. Ten eerste: de vermindering van een catastrofaal geachte opwarming in 2100 door klimaatbeleid, lees: mitigatie, is onmeetbaar gering. Ten tweede: adaptatie is te prefereren boven mitigatie.
Wat nog ontbreekt is de haalbaarheid van een beleid om in 2050 geheel fossielvrij te zijn en de aanpak van dit project. Ook ontbreekt het aan betaalbaarheid, maar dit is een aangelegenheid van de Overheid zelf en valt buiten het bestek van RES. Die kosten lopen in de vele honderden miljarden, ca. € 700 miljard.
Voor Nederland geldt een jaarlijkse consumptie van 85 MTOE (de energie van een miljoen ton olie). Dus over 30 jaar (2020-2050) geldt dan een reductie van 2,8 MTOE/jaar. Omgerekend komt dit neer op 2,8 x 1,5 = 4,2 kerncentrales/jaar plaatsen van 1,5 GW (leveringszekerheid vraagvolgend van 98%) of 4.200 windmolens/jaar (leveringszekerheid aanbod gestuurd van 25% op land of 40% op zee) of 39 miljoen zonnepanelen/jaar (leveringszekerheid aanbod gestuurd van 11%). De voorbeelden betreffen elektriciteit, maar deze vormt 15% van alle energie. Hoe kan die overige 85% worden geëlektrificeerd? Ik krijg niet de indruk dat over al dit soort vragen voldoende is nagedacht. Immers, hoe ziet de wereld eruit zonder de producten uit de petrochemische industrie zoals medicijnen, plastics, weefsels voor kleding etc?
Wat projectmatige aanpak betreft laat ik graag het woord aan Reynier Pronk:
Laat ik maar direct met de deur in huis vallen: Als de uitkomsten van de klimaattafels een projectvoorstel zouden zijn, zou er geen schijn van kans zijn dat dit ooit tot een project zou leiden. Iemand die het lef zou hebben naar de directie van een willekeurig bedrijf te stappen met een projectvoorstel, gebaseerd op de uitkomsten van de klimaattafels, zou zichzelf binnen vijf minuten buiten het pand aantreffen met de afdruk van een schoenzool op z’n achterste. Wellicht zou de directie nog vragen welke baten er staan tegenover de gigantische kosten en als je dan zou komen met een getal van vier nullen achter de komma en ook nog zonder enige garantie op het bereiken daarvan, dan word je even later opgehaald door een ambulance met twee sterke, in het wit geklede verplegers, die je kalmerend toespreken om je vervolgens met gillende sirenes af te voeren. Wellicht is er om die reden gekozen voor een andere aanpak, waarbij de nut-en-noodzaakvraag, de haalbaarheidsvragen de investeringsvraag vermeden zijn. Die vragen beantwoorden, plus een aantal andere afwegingen en verkenningen gaan aan een project vooraf en worden vastgelegd in een z.g. business case. Bij het noemen van die term, denken velen aan het maken van een kosten/baten analyse of een economische justificatie, maar het is veel meer dan dat. Er wordt o.m. ook in vastgelegd: de probleemanalyse, opties en alternatieven, bij-effecten (positief en negatief), kans van slagen (risico’s) en nog veel meer. Het eindigt met een advies: doen we het of doen we het niet en zo ja, hoe dan? […] Terug naar ons klimaatprobleem: Er is geen project, er is geen business case, geen project-eigenaar en geen projectleider. Wat is er wel? Politiek, politiek en nog eens politiek. Dan rest willekeur en chaos.
Het ligt voor de hand onderstaande eigenschappen van RES te vragen (zie de quick scan):
Het RES document moet overtuigen dat het door de regio uit te brengen ’bod’ een verantwoorde strategie is. Letterlijk strategisch betekent dat het anticipeert op toekomstige ontwikkelingen en regionale kenmerken. Verantwoord in de zin dat het een betrouwbare, betaalbare en haalbare energievoorziening in het vooruitzicht stelt voor bedrijven en burgers.
Overtuigen zal naar ik vrees de RES nooit kunnen. Een beleid dat gebaseerd is op angst aanjagen voor een vermeende catastrofale opwarming, is een beleid zonder maatschappelijke verankering. Daarom alleen al is er geen reden aan te nemen dat RES-mitigatie haalbaar en noodzakelijk is. Gegeven de te verwachten besparingen door adaptatie is het de vraag of het huidige klimaatbeleid de kosten wel waard is. Daarnaast mag niet uit het oog verloren worden dat de energietransitie er ook een is van kapitaaltransitie, zij het van arm naar rijk denivellering dus. De burger mag de rekening betalen. Het geld gaat immers naar windmoleneigenaren, grondeigenaren, duurzame ondernemers etc. Ook naar die welke hetzelfde ondernemen in Ontwikkelingslanden met geld van de rijkere landen uit het zogeheten solidariteitsfonds.
Samengevat, de RES NOB geeft bestuurders geen mogelijkheid om binnen het kader van het algemene beginsel van behoorlijk bestuur te beoordelen of de opgave haalbaar is binnen een voor de regio acceptabel budget, en of de eindsituatie acceptabel zal zijn voor haar burgers. De toonzetting van de RES is bovenmatig positief. Het is geen zakelijk document, zoals bestuurders mogen verwachten, maar wekt sterk de indruk van een verkoopbrochure.
Ceterum censeo Legem Climae delendam esse.
(Overigens ben ik van mening dat de klimaatwet moet worden vernietigd).
Terwijl de meeste landen nog worstelen met de nasleep van de coronacrisis, presenteert de Europese Commissie deze week een streng klimaatactieplan. Daarin staat onder meer dat huizen massaal gerenoveerd moeten worden om ze energiezuiniger te maken en dat kolencentrales dicht moeten, omdat ze CO2 uitstoten. De maatregelen passen bij het streven van Eurocommissaris Frans Timmermans om in 2030 de CO2-uitstoot met minimaal 55 procent terug te dringen. De EU wil in 2050 klimaatneutraal zijn.
Opmerkelijk is dat Timmermans ook voorstander is van biomassa, al zegt hij er wel nadrukkelijk bij dat biomassa vooral moet bestaan uit restafval. In Nederland ontstond verzet tegen biomassacentrales omdat bossen uit de Baltische staten zijn gebruikt om zogenaamd schone energie op te wekken.
Het ARD-programma Das Erste berichtte vorige week dat uit satellietbeelden is gebleken dat de ontbossing in landen als Zweden, Finland en de Baltische staten sinds 2016 met 49 procent is toegenomen vanwege de CO2-doelen. De Zwitserse meteoroloog Jörg Kachelmann sprak van ‘het domste energie- en milieubeleid ooit’.
Timmermans draait economie de nek om
In het klimaatactieplan valt verder te lezen dat er de komende tijd heel veel nieuwe zonnepanelen en windmolens bij moeten komen.
Timmermans wil mensen met lage inkomens bovendien compenseren zodat ze aan energiebesparing kunnen doen. Dat belooft wat. Afgelopen week werd bekend dat zelfs klimaatwetenschapper Jan Rotmans er niet in is geslaagd om zijn oude huis van het gas af te krijgen door het bijvoorbeeld beter te isoleren, ondanks torenhoge investeringen. “Ik heb er al voor 100.000 euro aan verspijkerd,” zei hij.
“Wat ik voorspelde, gaat gebeuren,” schrijft politicoloog en oud-diplomaat Johannes Vervloed. “De economie en mutatis mutandis onze welvaart wordt door Timmermans de nek omgedraaid.”
Toon Sesink voegt toe: “De stoppen in de hoofden van Timmermans en Samsom zijn nu echt doorgeslagen.”
Wat ik voorspelde gaat gebeuren. De economie en mutatis mutandis onze welvaart wordt door Timmermans de nek omgedraaid. pic.twitter.com/zWahYgA22q
We zitten in Nederland allemaal op het puntje van onze stoelen, want het blijkt nu KEIHARD, dat de vermeende ‘duurzame’ energie-opwekking via het opbranden van ‘snoeihout en tuinafval’ volledig op een frauduleuze leest geschoeid is. Dát het frauduleus is, blijkt uit de enorme kap van gezonde bossen in de VS, waar we bijv. HIER al aandacht aan besteden. Dus niks ‘snoeihout en tuinafval’.. Wat een geraffineerde benaming voor een industriële, georganiseerde moordpartij van duurzaam groen.
De motivatie voor deze wijze van ‘duurzame ontbossing’…? Nieuw te planten bomen, zouden het CO2 van de verbrande bomen weer opnemen, zo gaat het sprookje, eh de redenering.. Alsof een boom van 30 of 40 jaar oud, dezélfde CO2-opnamecapaciteit heeft als een jong geplant boompje..! Maar inmiddels blijkt, dat -naast deze biomassa-soap- ook de windmolenenergie onder grote druk staat.
Want wat blijkt? Deze vorm van energie kán gewoon niet bestaan, zonder dat overheden of particuliere geld blijven stoppen, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies, in de door-gedraaide energie-winning. In Duitsland komt de pijnlijke realiteit van deze windmolenenergie langzaam maar zeker boven water. Met een berg afval als eindresultaat, wanneer er niet drastische maatregelen worden genomen; waarschijnlijk weer op basis van (dit keer Europese) subsidies..!
De windmolen-situatie in Duitsland; ons voorland..!? Het nieuws is dat na afloop van de subsidietermijn, eind dit jaar, in Duitsland de eerste 1000 molens zullen worden stilgezet. (HIER). Zonder subsidie is wind namelijk niet economisch rendabel, ook niet als het molens betreft, die technisch nog bruikbaar zijn. Maar erger nog: dit is pas de eerste fase, want in 2025 komen er nog eens 3000 windmolens bij, waarvoor de subsidie ook afloopt.
In de deelstaat Niedersachsen draaien er nu nog maar liefst 6300, waarvan er na 2025 nog maar zo’n 2300 molens overblijven. Het doel van subsidie was/is om een opstart van een gewenste techniek te realiseren; de windenergie dus. Daarna zou de windindustrie op eigen benen moeten kunnen staan. Maar hoe confronterend de realiteit is, blijkt nu steeds meer… Het vreemde is dat in de praktijk, zelfs bestaande nog goed draaiende windmolens, nu niet rendabel te exploiteren zijn.
Wat is er mis? Dat vraag je je dan natuurlijk ook af. De vergelijking met de idiotie van de ‘biomassa’-energie-centrales dringt zich dus direct op. Hoe kunnen beleidsmakers zó verschrikkelijk miskleunen..? Er worden dus duizenden windturbines in Duitsland met ontmanteling bedreigd, terwijl ze nog jaren zouden kunnen meedraaien. Regeren is vooruitzien zegt men, maar zelfs dat lukt kennelijk niet meer. En eigenlijk was dit vanaf de bouw al zichtbaar. Waarop het sprookje van de windenergie dan gebaseerd is..? Te goedkope stroom via bestaande bronnen, zoals aardgas en -nog steeds- kolen is natuurlijk de basis van deze vergelijking. En daarom was dus de massale toekenning van de windmolensubsidie nodig..
De Duitse windenergie-industrie verkeert in een diepe crisis. Doordat deze staatssubsidies voor veel windturbines opraakt, is het in bedrijf houden niet meer de moeite waard voor de operators. Er komt simpelweg té weinig stroom ‘tevoorschijn’ uit deze molens om ze rendabel te laten draaien..! Nogmaals, in vergelijking met de economisch veel goedkopere stroom uit gas en kolen. Gezien de giga-hoeveelheden relatief milieuvriendelijk aardgas, die nog in Rusland en overal in de wereld aanwezig zijn, zal deze situatie niet snel wijzigen. Het sprookje is uit.
Maar dan komt de roep natuurlijk weer, om aanvullende, extra subsidies of nieuwbouwsubsidie. Wat vaak ook vergeten wordt, met betrekking tot de situatie in Duitsland, is het feit dat veel windmolens in het noorden van het land staan en de -voornamelijk industriële- gebruikers, in het midden en zuiden van Duitsland gevestigd zijn. En er was een noord-zuid-transportleiding gepland, maar die is in de inspraakprocedures vastgelopen..!
Het vraaggestuurde elektriciteitsnetwerk, kan zonder grootschalige opslagmogelijkheden, maar een beperkt deel aan windstroom opnemen, ook als de netwerkcapaciteit voldoende is. Je kunt simpelweg dan dus nooit méér stroom op het net brengen, dan er op hetzelfde moment wordt gebruikt.
En ook dát feit, was in 2011 al duidelijk. (HIER). Zonder netwerkuitbreiding en grootschalige opslagmogelijkheden is zelfs in High-Tech-Duitsland deze windstroom niet inpasbaar. Maar… het probleem is in de praktijk nog veel groter. Zou je gaan denken aan nieuwbouw, dan zijn er nieuwe regels. Dat mag niet meer binnen 1000 meter van woningen en daarmee is nieuwbouw op veel plaatsen niet meer mogelijk.
Democratisch besloten of niet: windmolens moeten er komen..! De politiek is ervan overtuigd, dat het belang van groene energie voor het halen van de CO2-reductie, zó groot is, dat de plaatsing van windturbines en zonneparken niet vertraagd mag gaan worden door lange inspraakprocedures, waarbij burgers gaan klagen over bijv. geluidsoverlast. Er is voor gekozen om de zg. ‘Crisis- en herstelwet’ in te zetten. Deze wet kan de inspraak(procedures) voor een groot deel buitenspel zetten, zodat de ‘belangrijke infrastructurele werken’ snel kunnen worden gerealiseerd.
Er is binnen die wet weliswaar een vorm van inspraak, maar de toetsing is écht marginaal, wat o.a. blijkt uit de resultaten van beslissingen rondom bezwaren, die de Raad van State wél hebben gehaald. De Raad van State toetst alle bezwaren over de plaatsing van wind- en zonneparken aan de genoemde ‘Crisis- en herstelwet’ en er is tot op heden nog geen enkel bezwaar van burgers gehonoreerd..!
Simpel gezegd: in de praktijk zijn de belangen van de burgers ondergeschikt gemaakt aan de zo belangrijk geachte productie van wind- en zonne-energie. Ten einde raad zijn burgers naar het Europese Hof gestapt wat wél effect zal opleveren. Dat Hof heeft inmiddels een uitspraak gedaan, die er niet om liegt.
De enorme stalen constructie van een ondergrondse fundering van een windmolen in aanbouw.
Volgens advocaat Peter de Lange, van Vos & De Lange Advocaten betekent die uitspraak nogal wat: “Als de rechter in het kort geding, de recente uitspraak van het Europese Hof volgt, dan staat mogelijk straks elke windmolen in Nederland stil. Want bij een nieuwe rechtszaak tegen het omstreden windpark in de Veenkoloniën, staat tevens de geldigheid op het spel van de vergunningverlening voor ALLE OVERIGE Nederlandse windmolenparken.” Advocaat De Lange startte namens omwonenden in Drenthe, een kort geding, tegen de aanleg van het windpark Drentse Monden en Oostermoer.
En dan is er de afvalberg van ‘afgedankte molens’; wie gaat dit betalen? En als laatste rest er nog een enorme klus. Het ontmantelen en afvoeren van deze 4000 nog bruikbare, maar niet rendabele windmolens. De materialen van de generator en de mast zijn weliswaar weer te gebruiken, maar de wieken en de fundatie vormen een probleem. Deze wieken van versterkte kunststof (poly-carbonaten) kun je eigenlijk alleen maar op een hoop gooien, of in de grond begraven. En de fundering bestaat uit veel beton en staal. Die kunnen alleen worden opgeruimd met explosieven, net als oude bunkers.
Wat is er dan nog over aan CO2-winst, dienen we ons af te vragen. Los van de inpassingsverliezen zal ook de CO2-winst minimaal zijn (HIER). Omdat de technische levensduur niet gehaald wordt, is de CO2-balans stevig scheef getrokken. Kortom: het groene sprookje is uit. De windmolens leefden niet ‘lang en gelukkig’, want wat rest is de letterlijke puinhoop van afgedankte windmolens en de figuurlijk puinhoop van de bestuursmatige ‘duurzaamheidsagenda’..!
